Đừng Bỏ Qua Sự Khác Biệt Giữa Futures Và Options

Là một nhà giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử chuyên nghiệp, tôi đã chứng kiến vô số nhà đầu tư mới bước chân vào thị trường với sự nhầm lẫn cơ bản nhưng tai hại: họ thường đánh đồng Hợp đồng Tương lai (Futures) và Quyền chọn (Options). Mặc dù cả hai đều là các công cụ phái sinh phức tạp cho phép giao dịch với đòn bẩy, cơ chế hoạt động, cấu trúc rủi ro, và chiến lược áp dụng của chúng hoàn toàn khác biệt.

Đối với người mới bắt đầu, hiểu rõ sự khác biệt này không chỉ là một lợi thế mà là điều kiện tiên quyết để tồn tại và phát triển trong không gian giao dịch tiền điện tử đầy biến động. Bài viết này sẽ đi sâu vào bản chất của Futures và Options, giúp bạn xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc trước khi đặt cược vốn liếng của mình.

Giới Thiệu Về Giao Dịch Phái Sinh Tiền Điện Tử

Thị trường tiền điện tử đã phát triển vượt xa việc mua và nắm giữ (HODL) Bitcoin hay Ethereum. Sự ra đời của các công cụ phái sinh như Futures và Options đã mở ra một kỷ nguyên mới cho phép các nhà giao dịch kiếm lợi nhuận từ cả xu hướng tăng và giảm giá, đồng thời quản lý rủi ro hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, bản chất đòn bẩy cao và sự phức tạp của các công cụ này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc. Việc nhầm lẫn giữa Futures và Options có thể dẫn đến những quyết định giao dịch sai lầm, gây thua lỗ lớn.

Hợp Đồng Tương Lai (Futures) Là Gì?

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý ràng buộc hai bên mua hoặc bán một tài sản cơ sở (ở đây là tiền điện tử như BTC, ETH) vào một ngày xác định trong tương lai với một mức giá đã thỏa thuận ngày hôm nay.

Trong thị trường tiền điện tử, các hợp đồng Futures thường là Hợp đồng Vĩnh viễn (Perpetual Futures), không có ngày hết hạn cố định, nhưng chúng mô phỏng cơ chế của hợp đồng tương lai truyền thống thông qua cơ chế Phí Tài trợ (Funding Rate).

Các Đặc Điểm Cốt Lõi Của Futures

1. Nghĩa Vụ Bắt Buộc: Khi bạn mở một vị thế Long (mua) hoặc Short (bán) hợp đồng tương lai, bạn bắt buộc phải thực hiện giao dịch đó khi hợp đồng đáo hạn (đối với hợp đồng có kỳ hạn) hoặc duy trì vị thế cho đến khi bạn đóng nó lại (đối với hợp đồng vĩnh viễn).

2. Đòn Bẩy Cao: Futures cho phép sử dụng đòn bẩy rất cao (ví dụ: 10x, 50x, thậm chí 125x). Điều này khuếch đại cả lợi nhuận tiềm năng và thua lỗ.

3. Thanh Lý (Liquidation): Đây là rủi ro lớn nhất của Futures. Nếu thị trường đi ngược lại kỳ vọng của bạn và ký quỹ (margin) của bạn không đủ để duy trì vị thế, sàn giao dịch sẽ tự động đóng vị thế của bạn để ngăn chặn khoản lỗ vượt quá số tiền ký quỹ. Việc hiểu rõ về Thanh Lý là cực kỳ quan trọng; bạn có thể tham khảo thêm thông tin chi tiết về Thanh Lý trong Futures: Nguyên Nhân, Cách Tránh và Phục Hồi.

4. Phí Giao Dịch và Chi Phí Giữ Vị Thế: Khi giữ vị thế qua đêm trên các hợp đồng vĩnh viễn, bạn phải trả hoặc nhận Phí Tài trợ. Đối với các hợp đồng có kỳ hạn, có thể phát sinh Chi phí qua đêm (thường được tích hợp vào chênh lệch giá).

Chiến Lược Phổ Biến Trong Futures

Giao dịch Futures phù hợp với các chiến lược đòi hỏi sự cam kết về hướng đi của thị trường, chẳng hạn như:

**Scalping**: Thực hiện nhiều giao dịch nhỏ, nhanh chóng để kiếm lợi nhuận từ biến động giá cực nhỏ. Các nhà giao dịch sử dụng các chiến lược Scalping Strategies for Crypto Futures để tối đa hóa hiệu suất trong khung thời gian rất ngắn.
**Swing Trading**: Giữ vị thế trong vài ngày hoặc vài tuần.
**Hedging**: Sử dụng vị thế Short để bảo vệ danh mục nắm giữ Spot khỏi sự sụt giảm giá ngắn hạn.

Quyền Chọn (Options) Là Gì?

Quyền chọn (Options) là một công cụ phái sinh khác, nhưng nó mang lại cho người mua **quyền**, chứ không phải **nghĩa vụ**, để mua hoặc bán tài sản cơ sở ở một mức giá xác định trước (Strike Price) trước hoặc vào một ngày hết hạn cụ thể.

Có hai loại quyền chọn cơ bản:

1. **Call Option (Quyền chọn Mua)**: Cho người mua quyền mua tài sản cơ sở. 2. **Put Option (Quyền chọn Bán)**: Cho người mua quyền bán tài sản cơ sở.

1. 1. Các Khái Niệm Quan Trọng Của Options

Khác biệt lớn nhất nằm ở cấu trúc chi phí và rủi ro:

1. **Phí Quyền Chọn (Premium)**: Để có được quyền này, người mua phải trả một khoản phí không hoàn lại cho người bán (Writer). Đây là chi phí tối đa mà người mua phải chịu. 2. **Sự Khác Biệt Về Nghĩa Vụ**:

   *   Người mua Options: Có **quyền** thực hiện giao dịch, nhưng không có nghĩa vụ. Rủi ro tối đa là phí Premium đã trả.
   *   Người bán Options: Có **nghĩa vụ** phải thực hiện giao dịch nếu người mua quyết định thực hiện quyền (Exercise). Rủi ro của người bán có thể là vô hạn (đối với Call bán) hoặc rất lớn.

3. **Thời Gian Là Yếu Tố Quan Trọng**: Giá trị của Options bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thời gian còn lại cho đến khi hết hạn (Time Decay hay Theta).

Tóm Tắt Sự Khác Biệt Về Rủi Ro Trong Options

Options thường được sử dụng cho các chiến lược phức tạp hơn như Hedging danh mục đầu tư mà không cần ký quỹ lớn, hoặc kiếm lợi nhuận từ sự biến động giá mà không bị ràng buộc bởi nghĩa vụ thanh lý.

Bảng So Sánh Chi Tiết: Futures vs. Options

Để làm rõ hơn sự khác biệt cốt lõi, bảng so sánh sau đây sẽ là tài liệu tham khảo nhanh cho người mới bắt đầu:

Đặc Điểm	Hợp Đồng TƯƠNG LAI (Futures)	Quyền Chọn (Options)
Nghĩa Vụ	Nghĩa vụ bắt buộc phải mua/bán tài sản.	Chỉ là quyền, không phải nghĩa vụ, để mua/bán.
Chi Phí Ban Đầu	Yêu cầu Ký Quỹ (Margin) để mở vị thế.	Thanh toán Phí Quyền Chọn (Premium) để mua quyền.
Rủi Ro Tối Đa (Người Mua)	Có thể dẫn đến Thanh Lý toàn bộ Ký Quỹ (hoặc hơn nếu không có cơ chế bảo vệ).	Chỉ giới hạn ở Phí Quyền Chọn đã trả.
Rủi Ro Tối Đa (Người Bán)	Tương tự Người Mua (rủi ro thanh lý).	Có thể rất lớn hoặc vô hạn (tùy thuộc vào loại quyền chọn).
Đòn Bẩy	Rất cao, được tích hợp sẵn qua Ký Quỹ.	Đòn bẩy ngụ ý (Implied Leverage) thông qua giá Premium thấp hơn giá tài sản cơ sở.
Ảnh Hưởng Của Thời Gian	Ít ảnh hưởng trực tiếp (trừ Phí Tài trợ).	Ảnh hưởng cực kỳ lớn (Time Decay - Theta).
Mục Đích Chính	Suy đoán hướng đi giá, Đòn bẩy cao, Hedging trực tiếp.	Bảo hiểm (Hedging), Kiếm Premium, Giao dịch biến động giá.

Tại Sao Sự Nhầm Lẫn Này Nguy Hiểm Cho Người Mới?

Sự nhầm lẫn giữa Futures và Options thường xảy ra bởi vì cả hai đều là công cụ phái sinh và có thể được sử dụng để đầu cơ giá. Tuy nhiên, hậu quả của việc nhầm lẫn này là rất khác nhau:

1. **Hiểu Sai Về Rủi Ro Thanh Lý**: Một nhà giao dịch nghĩ rằng họ đang mua một Option (rủi ro giới hạn) nhưng thực chất lại đang giao dịch Futures. Nếu họ sử dụng đòn bẩy cao mà không hiểu cơ chế Ký Quỹ và Thanh Lý, họ có thể mất toàn bộ số vốn ký quỹ chỉ trong một biến động giá nhỏ. Như đã đề cập, việc hiểu rõ về Thanh Lý trong Futures: Nguyên Nhân, Cách Tránh và Phục Hồi là điều bắt buộc đối với Futures.

2. **Đánh Giá Sai Về Chi Phí**: Trong Options, chi phí là Premium (một lần trả). Trong Futures, chi phí bao gồm phí giao dịch và phí giữ vị thế qua đêm (Funding Rate). Nếu một nhà giao dịch mới cố gắng áp dụng tư duy "chỉ cần trả phí Premium" vào Futures, họ sẽ bất ngờ khi thấy tài khoản của mình bị trừ tiền do Funding Rate âm hoặc do lệnh dừng lỗ bị kích hoạt.

3. **Kỳ Vọng Về Lợi Nhuận**: Futures hứa hẹn lợi nhuận tuyến tính (tăng trưởng theo tỷ lệ đòn bẩy). Options có lợi nhuận phi tuyến tính, phụ thuộc vào biến động giá (Vega) và thời gian (Theta). Nhầm lẫn hai điều này sẽ dẫn đến việc sử dụng sai công cụ cho mục tiêu lợi nhuận mong muốn.

Khi Nào Nên Chọn Futures và Khi Nào Nên Chọn Options?

Việc lựa chọn giữa Futures và Options phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu giao dịch, mức độ chấp nhận rủi ro và tầm nhìn của bạn về thị trường.

Chọn Futures Khi:

**Bạn Tin Tưởng Mạnh Mẽ Vào Hướng Đi Của Thị Trường**: Nếu bạn chắc chắn rằng BTC sẽ tăng (hoặc giảm) đáng kể trong ngắn hạn và muốn tối đa hóa lợi nhuận bằng đòn bẩy.
**Bạn Cần Thanh Khoản Cao**: Futures thường có thanh khoản cao hơn và phí giao dịch thấp hơn cho các giao dịch lớn so với việc mua bán quyền chọn trên các sàn giao dịch phi tập trung.
**Bạn Muốn Thực Hiện Các Chiến Lược Tần Suất Cao**: Các chiến lược giao dịch lướt sóng (Scalping) đòi hỏi khả năng vào và thoát lệnh nhanh chóng với chi phí giao dịch thấp, điều này phù hợp hơn với Futures. Hãy xem xét các Scalping Strategies for Crypto Futures để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của giao dịch tần suất cao.

Chọn Options Khi:

**Bạn Muốn Bảo Hiểm (Hedging) Danh Mục Spot**: Mua Put Option là một cách hiệu quả để bảo hiểm danh mục nắm giữ của bạn mà không cần bán tài sản cơ sở hoặc sử dụng đòn bẩy quá mức.
**Bạn Dự Đoán Biến Động Giá, Không Chắc Chắn Về Hướng Đi**: Nếu bạn nghĩ rằng một sự kiện lớn sắp xảy ra (ví dụ: quyết định ETF) sẽ khiến giá biến động mạnh, nhưng không chắc chắn là tăng hay giảm, mua cả Call và Put (Straddle) là chiến lược phù hợp hơn, vì rủi ro của bạn được giới hạn trong Premium.
**Bạn Muốn Rủi Ro Giới Hạn**: Nếu bạn chỉ muốn mạo hiểm một số tiền nhỏ (Premium) để đổi lấy tiềm năng lợi nhuận lớn, Options là lựa chọn an toàn hơn cho người mới bắt đầu so với việc sử dụng đòn bẩy 50x trên Futures.

Kết Luận: Nắm Vững Công Cụ Trước Khi Lao Vào Thị Trường

Thị trường phái sinh tiền điện tử là một sân chơi mạnh mẽ, nhưng nó không khoan nhượng với sự thiếu hiểu biết. Sự khác biệt giữa Hợp đồng Tương lai (Futures) và Quyền chọn (Options) không chỉ nằm ở tên gọi mà còn nằm ở bản chất pháp lý, cấu trúc rủi ro và cách chúng được định giá.

Futures là về **nghĩa vụ** và **đòn bẩy trực tiếp**, dẫn đến nguy cơ thanh lý cao. Options là về **quyền** và **giới hạn rủi ro** (cho người mua), nhưng lại chịu ảnh hưởng nặng nề bởi yếu tố thời gian.

Là một nhà giao dịch chuyên nghiệp, tôi khuyến nghị bạn nên dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng từng công cụ. Đừng bao giờ đặt cược vốn của mình vào một công cụ mà bạn không hiểu rõ cơ chế thanh lý, cơ chế định giá Premium, hay cách quản lý rủi ro vốn có của nó. Sự khác biệt này là chìa khóa để bạn chuyển từ người chơi nghiệp dư sang nhà giao dịch có kỷ luật và bền vững.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.